20 Yaş Dişleri Çürük Apse ve Gömülü Diş Kist Tedavisi
Sürme zamanı geldiği halde çeşitli nedenlerle çene kemiği içinde kalarak süremeyen dişlere “gömük dişler” denir. En sık rastlanan gömük dişler 20 yaş dişleri olarak da bilinen 3. büyük azı dişleridir. 20 yaş dişleri ağız içersinde en son süren dişlerdir. 17- 25 yaşları arasında sürdükleri kabul edilmektedir. Ağız içersinde düzgün sürdüklerinde ve sağlıklı dişeti çevresine sahip olduklarında çekilmelerini gerektirecek bir durum bulunmamaktadır.
Gömülü 20 yaş dişlerinin problem olmasının nedeni; evrimleşme ile çenelerimizin küçülmesi ve en son süren diş oldukları için kendilerine yer bulamamaları ve dolayısıyla sürememeleridir.
20 Yaş Dişleri Hangi Durumlarda Çekilmelidir?
1. Çürük: 20 yaş dişleri fırça ve diş ipiyle ulaşılması zor alanlarda bulunurlar. Bu bölgede toplanan bakteri plağı, asit ve yiyecek artıkları diş çürüğüne yol açarlar. Ayrıca bu dişler genellikle kötü pozisyonda bulunduklarından gıda birikimine neden olarak önündeki azı dişinin de çürümesine neden olabilirler.
20 yaş dişinin neden olduğu 2. büyük azıda çürük
2. Diş etinde enfeksiyon: 20 yaş dişinin tam süremeyip yarı gömülü kaldığı durumlarda yemek artıkları diş etinin altına girerek enfeksiyona neden olurlar. Bunun sonucunda şu belirtiler görülebilir:
- Ağrı ve ağız kokusu
- Ağız açıp kapatmada zorluk
- Yüzde şişme
- Çene altı lenf bezlerinde şişme
- Ateşin yükselmesi
Oldukça ağrılı bir enfeksiyondur. Bu belirtiler antibiyotiklerle geçici olarak ortadan kaldırılabilir. Fakat bu bir iyileşme değildir. Bu durumdaki dişler mutlaka çekilmelidir. Çünkü bu belirtiler çoğunlukla tekrarlar veya daha ciddi komplikasyonlara neden olurlar.
Yarı gömülü 20 yaş dişi
3. Basınç ağrısı: Sürmeye çalışan 20 yaş dişinin komşu dişlere basınç yapmasından dolayı ağrı olabilir.
4. Ortodonti: 20 yaş dişleri sürerken yer darlığı nedeniyle özellikle ön bölgede diş çapraşıklıklarının artmasına neden olur. Ortodontik tedavi sonrası çapraşıklık olmasını engellemek için 20 yaş dişlerinin çekimi tavsiye edilir.
5.Protez: Total protez kullanan hastalarda gömük 20 yaş dişleri sürmeye başlarsa protezde uyumsuzluk, vuruk ve kullanamama problemlerine sebep olabilirler. Ayrıca 2. büyük azı dişine kuron-köprü restorasyonu yapılması gereken durumlarda da özellikle yarı gömük 20 yaş dişlerinin çekimi gerekmektedir.
6. Kist oluşumu: Gömük ya da yarı gömük 20 yaş dişinin çevresindeki yumuşak dokuda kist oluşabilir. Bu kist ve dişin alınması, ileride oluşabilecek kemik ve komşu diş harabiyetini önleme açısından büyük önem taşır. Kistin aşırı büyümesine bağlı olarak çenede spontan kırıklar meydana gelebilir.
20 yaş dişinin neden olduğu kist
7. Tümör oluşumu: Çok nadirde olsa gömük diş etrafında çene tümörleri oluşabilmektedir.
8. Başka cerrahi işleme engel olmaları: Çene kırıklarında ve ortognatik cerrahi işlemlerinde gömük dişlerin çekimi gerekebilmektedir.
Gömülü 20 Yaş Operasyonları Sırasında Görülebilen Problemler Nedendir?
Gömülü 20 yaş operasyonlarında da nadir de olsa bazı komplikasyonlar görülebilir. Bu komplikasyonlar uzman hekimlerin bu işlemleri yapması ile en aza indirilebilir.
» Ağrı: Operasyon sonrasında anestezinin etkisi geçince ağrı oluşacağından hastaya ağrı kesiciler önerilir.
» Enfeksiyon: Ağız ortamı, mikroorganizmalardan zengin olduğu için, operasyondan sonra enfeksiyon riski vardır. Bu nedenle hastaya uygun bir antibiyotik verilir.
» Kanama: Operasyondan sonra az miktarda kanama olması normaldir. Çok nadir olmakla birlikte ağız dolusu kanama durumunda kanayan bölgeye bir gaz tampon ya da pamuk koyup ısırılmalıdır.
» Sinüs Problemleri: Üst 20 yaş dişlerinin çekimi sırasında sinüs boşluğu ile diş kökü arasındaki çok ince kemik bariyeri ortadan kalkabilir. Sinüs boşluğu ile ağız boşluğunun birleştiği bu durumlarda hasta bilgilendirilmeli, operasyon bölgesine iyi bakılmalıdır. Böyle bir komplikasyonda, iyileşme süreci uzayacaktır.
» Hissizlik: Alt çene dişlerinin köklerinin altından geçen mandibular sinir denen bir sinir vardır. Gömülü 20 yaş dişi bu sinire yakınsa veya temas ediyorsa operasyon sırasında sinirde hasar meydana gelebilir. Dudak ve dişlerde geçici duyu kaybı ortaya çıkar. Duyunun geri gelmesi 6 ay – 1 yıl kadar sürebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, hastanın yüz ve mimik hareketlerinde ve tat alma duyusunda bir kayıp olmayacaktır.
Gömülü diş çekimlerinden sonra mümkün olduğu kadar az şikayet yaşamak için ameliyat sonrası Çene Cerrahı’nın ilettiği önerilere uymak önemlidir.
GÖMÜK 20 YAŞ OPERASYONU GEÇİREN HASTALAR İÇİN AMELİYAT SONRASI BAKIM ÖNERİLERİ
1. Operasyon bölgesine yerleştirilen tamponlar bir saat boyunca sıkıca ısırılmalıdır. 1 saatin sonunda kanama devam etmiyorsa atılabilir. Kanama devam ediyorsa, temiz bir tampon yarım saat kadar daha ısırılır.
2. Cerrahi işlem sonrası 2 saat hiçbir şey yiyip içmeyiniz. İlk 24 saat içerisinde sıcak yiyecek ve içeceklerden uzak durmanız gerekmektedir. Yumuşak ve ılık yiyecekler uygundur. Asitli meyve suları, alkollü içecekler ve baharatlı yiyeceklerden uzak durulması gerekmektedir. Hasta diabetikse, doktorunun tavsiyeleri doğrultusunda düzenli beslenmeye devam etmelidir.
3. Ameliyatı takip eden 4-5 gün sigara içilmemelidir. Yara bölgesini irrite ederek iyileşmeyi tehlikeye atacağından ve ağız içi sıcaklığını arttıracağından cerrahi işlem sonrası sigara içilmemesi gerekir.
4. Operasyon sonrası ilk 4-5 saat içerisinde cerrahi bölgesinden bir miktar sızıntı olabilir. Kanamanın daha uzun süre devam ettiği durumlarda hekiminize başvurmanız gerekmektedir.
5. Oral cerrahi girişim sonunda ödem görülmektedir. Operasyon bölgesinin üzerine ilk gün aralıklı olarak(20dk uygulayıp 20dk dinlendirerek) uygulanan buz torbası ile bu ödem hafifletilebilir. İlk 72 saatin sonunda ödem giderek azalmaya başlayacaktır.
6. Ameliyat sonrası iyileşme için diş hekiminizin yazdığı reçeteyi uygulayınız. Aspirin veya kanamayı arttıran benzeri (salisilik asit türevi) ilaçlar alınmamalıdır. En şiddetli ağrı lokal anesteziğin etkisinin geçtiği ilk 6 saattir. Ancak ağrınız dayanamayacağınız kadar şiddetli olursa, hekiminize başvurmanız gerekmektedir.
7. Ameliyat edilmeyen bölgelere normal fırçalama işlemlerini uygulayabilirsiniz. Ameliyat bölgesindeki dişleri ise dikişlere ve dişetine dokunmadan fırçalayınız. Doktorunuzun önerdiği gargara ile günde iki kez sabah ve akşam dişlerinizi fırçaladıktan sonra gargara yapınız.
8. Doktorunuzun önerdiği süre sonunda dikişlerinizi aldırınız.
APİKAL REZEKSİYON ( ENDODONTİK CERRAHİ)
Bazı durumlarda kanal tedavisi dişlerin kök uçları ve çevresindeki lezyonların iyileşmesi için yeterli olmamaktadır. Böyle durumlarda endodontik cerrahi ile diş köklerinin ucundaki enfekte dokular basit bir operasyonla temizlenmektedir.
Apikal Rezeksiyon Operasyonu Hangi Durumlarda Yapılır?
v Diş kökünün yapısal veya şekilsel bozukluğu nedeniyle kanal tedavisi’nin tam yapılamaması,
v Diş üzerinde çıkarılamayan bir restorasyonun varlığı nedeniyle kanal tedavisi yapılamaması,
v Yapılmış kanal tedavisine rağmen hastanın ağrısının devam ettiği durumlarda,
v Diş kökünde kist oluşan vakalarda,
v Diş kökünün kemik içerisindeki 1/3 uç kısmının kırılması durumlarında.
Preprotetik(Protez öncesi) Cerrahi
Preprotetik cerrahi, total ya da parsiyel protez yapımı öncesi hastanın cerrahi olarak hazırlanması operasyonlarını içerir. Bu operasyonların çoğu yapılacak olan protezlerin yumuşak dokulara daha iyi oturmasını ve fonksiyon olarak da daha uygun olmasını sağlamayı amaçlar.
Günümüzde preprotetik cerrahinin amacı; kemik ve yumuşak dokuda daha fazla yıkıma neden olmadan, yapılacak protetik tedaviyi destekleyecek ve korunmasını sağlayacak fonksiyonel biyolojik yapıları korumaktır. Bu biyolojik yapılar, fonksiyonu yeniden sağlamış, stabil durabilen, çevre dokuları koruyan, estetik olarak tatmin edici protezlerin yapılmasına uygun imkan sağlar.
Gömülü 20 yaş dişlerinin problem olmasının nedeni; evrimleşme ile çenelerimizin küçülmesi ve en son süren diş oldukları için kendilerine yer bulamamaları ve dolayısıyla sürememeleridir.
20 Yaş Dişleri Hangi Durumlarda Çekilmelidir?
1. Çürük: 20 yaş dişleri fırça ve diş ipiyle ulaşılması zor alanlarda bulunurlar. Bu bölgede toplanan bakteri plağı, asit ve yiyecek artıkları diş çürüğüne yol açarlar. Ayrıca bu dişler genellikle kötü pozisyonda bulunduklarından gıda birikimine neden olarak önündeki azı dişinin de çürümesine neden olabilirler.
20 yaş dişinin neden olduğu 2. büyük azıda çürük
2. Diş etinde enfeksiyon: 20 yaş dişinin tam süremeyip yarı gömülü kaldığı durumlarda yemek artıkları diş etinin altına girerek enfeksiyona neden olurlar. Bunun sonucunda şu belirtiler görülebilir:
- Ağrı ve ağız kokusu
- Ağız açıp kapatmada zorluk
- Yüzde şişme
- Çene altı lenf bezlerinde şişme
- Ateşin yükselmesi
Oldukça ağrılı bir enfeksiyondur. Bu belirtiler antibiyotiklerle geçici olarak ortadan kaldırılabilir. Fakat bu bir iyileşme değildir. Bu durumdaki dişler mutlaka çekilmelidir. Çünkü bu belirtiler çoğunlukla tekrarlar veya daha ciddi komplikasyonlara neden olurlar.
Yarı gömülü 20 yaş dişi
3. Basınç ağrısı: Sürmeye çalışan 20 yaş dişinin komşu dişlere basınç yapmasından dolayı ağrı olabilir.
4. Ortodonti: 20 yaş dişleri sürerken yer darlığı nedeniyle özellikle ön bölgede diş çapraşıklıklarının artmasına neden olur. Ortodontik tedavi sonrası çapraşıklık olmasını engellemek için 20 yaş dişlerinin çekimi tavsiye edilir.
5.Protez: Total protez kullanan hastalarda gömük 20 yaş dişleri sürmeye başlarsa protezde uyumsuzluk, vuruk ve kullanamama problemlerine sebep olabilirler. Ayrıca 2. büyük azı dişine kuron-köprü restorasyonu yapılması gereken durumlarda da özellikle yarı gömük 20 yaş dişlerinin çekimi gerekmektedir.
6. Kist oluşumu: Gömük ya da yarı gömük 20 yaş dişinin çevresindeki yumuşak dokuda kist oluşabilir. Bu kist ve dişin alınması, ileride oluşabilecek kemik ve komşu diş harabiyetini önleme açısından büyük önem taşır. Kistin aşırı büyümesine bağlı olarak çenede spontan kırıklar meydana gelebilir.
20 yaş dişinin neden olduğu kist
7. Tümör oluşumu: Çok nadirde olsa gömük diş etrafında çene tümörleri oluşabilmektedir.
8. Başka cerrahi işleme engel olmaları: Çene kırıklarında ve ortognatik cerrahi işlemlerinde gömük dişlerin çekimi gerekebilmektedir.
Gömülü 20 Yaş Operasyonları Sırasında Görülebilen Problemler Nedendir?
Gömülü 20 yaş operasyonlarında da nadir de olsa bazı komplikasyonlar görülebilir. Bu komplikasyonlar uzman hekimlerin bu işlemleri yapması ile en aza indirilebilir.
» Ağrı: Operasyon sonrasında anestezinin etkisi geçince ağrı oluşacağından hastaya ağrı kesiciler önerilir.
» Enfeksiyon: Ağız ortamı, mikroorganizmalardan zengin olduğu için, operasyondan sonra enfeksiyon riski vardır. Bu nedenle hastaya uygun bir antibiyotik verilir.
» Kanama: Operasyondan sonra az miktarda kanama olması normaldir. Çok nadir olmakla birlikte ağız dolusu kanama durumunda kanayan bölgeye bir gaz tampon ya da pamuk koyup ısırılmalıdır.
» Sinüs Problemleri: Üst 20 yaş dişlerinin çekimi sırasında sinüs boşluğu ile diş kökü arasındaki çok ince kemik bariyeri ortadan kalkabilir. Sinüs boşluğu ile ağız boşluğunun birleştiği bu durumlarda hasta bilgilendirilmeli, operasyon bölgesine iyi bakılmalıdır. Böyle bir komplikasyonda, iyileşme süreci uzayacaktır.
» Hissizlik: Alt çene dişlerinin köklerinin altından geçen mandibular sinir denen bir sinir vardır. Gömülü 20 yaş dişi bu sinire yakınsa veya temas ediyorsa operasyon sırasında sinirde hasar meydana gelebilir. Dudak ve dişlerde geçici duyu kaybı ortaya çıkar. Duyunun geri gelmesi 6 ay – 1 yıl kadar sürebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, hastanın yüz ve mimik hareketlerinde ve tat alma duyusunda bir kayıp olmayacaktır.
GÖMÜK 20 YAŞ OPERASYONU GEÇİREN HASTALAR İÇİN AMELİYAT SONRASI BAKIM ÖNERİLERİ
1. Operasyon bölgesine yerleştirilen tamponlar bir saat boyunca sıkıca ısırılmalıdır. 1 saatin sonunda kanama devam etmiyorsa atılabilir. Kanama devam ediyorsa, temiz bir tampon yarım saat kadar daha ısırılır.
2. Cerrahi işlem sonrası 2 saat hiçbir şey yiyip içmeyiniz. İlk 24 saat içerisinde sıcak yiyecek ve içeceklerden uzak durmanız gerekmektedir. Yumuşak ve ılık yiyecekler uygundur. Asitli meyve suları, alkollü içecekler ve baharatlı yiyeceklerden uzak durulması gerekmektedir. Hasta diabetikse, doktorunun tavsiyeleri doğrultusunda düzenli beslenmeye devam etmelidir.
3. Ameliyatı takip eden 4-5 gün sigara içilmemelidir. Yara bölgesini irrite ederek iyileşmeyi tehlikeye atacağından ve ağız içi sıcaklığını arttıracağından cerrahi işlem sonrası sigara içilmemesi gerekir.
4. Operasyon sonrası ilk 4-5 saat içerisinde cerrahi bölgesinden bir miktar sızıntı olabilir. Kanamanın daha uzun süre devam ettiği durumlarda hekiminize başvurmanız gerekmektedir.
5. Oral cerrahi girişim sonunda ödem görülmektedir. Operasyon bölgesinin üzerine ilk gün aralıklı olarak(20dk uygulayıp 20dk dinlendirerek) uygulanan buz torbası ile bu ödem hafifletilebilir. İlk 72 saatin sonunda ödem giderek azalmaya başlayacaktır.
6. Ameliyat sonrası iyileşme için diş hekiminizin yazdığı reçeteyi uygulayınız. Aspirin veya kanamayı arttıran benzeri (salisilik asit türevi) ilaçlar alınmamalıdır. En şiddetli ağrı lokal anesteziğin etkisinin geçtiği ilk 6 saattir. Ancak ağrınız dayanamayacağınız kadar şiddetli olursa, hekiminize başvurmanız gerekmektedir.
7. Ameliyat edilmeyen bölgelere normal fırçalama işlemlerini uygulayabilirsiniz. Ameliyat bölgesindeki dişleri ise dikişlere ve dişetine dokunmadan fırçalayınız. Doktorunuzun önerdiği gargara ile günde iki kez sabah ve akşam dişlerinizi fırçaladıktan sonra gargara yapınız.
8. Doktorunuzun önerdiği süre sonunda dikişlerinizi aldırınız.
APİKAL REZEKSİYON ( ENDODONTİK CERRAHİ)
Bazı durumlarda kanal tedavisi dişlerin kök uçları ve çevresindeki lezyonların iyileşmesi için yeterli olmamaktadır. Böyle durumlarda endodontik cerrahi ile diş köklerinin ucundaki enfekte dokular basit bir operasyonla temizlenmektedir.
Apikal Rezeksiyon Operasyonu Hangi Durumlarda Yapılır?
v Diş kökünün yapısal veya şekilsel bozukluğu nedeniyle kanal tedavisi’nin tam yapılamaması,
v Diş üzerinde çıkarılamayan bir restorasyonun varlığı nedeniyle kanal tedavisi yapılamaması,
v Yapılmış kanal tedavisine rağmen hastanın ağrısının devam ettiği durumlarda,
v Diş kökünde kist oluşan vakalarda,
v Diş kökünün kemik içerisindeki 1/3 uç kısmının kırılması durumlarında.
Preprotetik(Protez öncesi) Cerrahi
Preprotetik cerrahi, total ya da parsiyel protez yapımı öncesi hastanın cerrahi olarak hazırlanması operasyonlarını içerir. Bu operasyonların çoğu yapılacak olan protezlerin yumuşak dokulara daha iyi oturmasını ve fonksiyon olarak da daha uygun olmasını sağlamayı amaçlar.
Günümüzde preprotetik cerrahinin amacı; kemik ve yumuşak dokuda daha fazla yıkıma neden olmadan, yapılacak protetik tedaviyi destekleyecek ve korunmasını sağlayacak fonksiyonel biyolojik yapıları korumaktır. Bu biyolojik yapılar, fonksiyonu yeniden sağlamış, stabil durabilen, çevre dokuları koruyan, estetik olarak tatmin edici protezlerin yapılmasına uygun imkan sağlar.